Cúng giao thừa Giáp Thìn 2024, mâm cúng trong nhà và ngoài trời

Cúng Giao thừa 2024 cần chuẩn bị những gì? ý nghĩa phong tục đón Giao thừa ở Việt Nam, màu sắc, cách chuẩn bị mâm cúng trong nhà và ngoài trời kèm văn khấn lễ cúng.

Lễ cúng Giao thừa hay còn được goi là lễ Trừ tịch thường được người dân thực hiện vào khoảng 23 giờ đêm 30 tháng Chạp Âm lịch. Việc cúng Giao thừa thể hiện nét văn hóa ý nghĩa tiển biệt thần năm cũ, chào đón thần năm mới đồng thời cũng là một lời mời từ con cháu đến ông bà, tổ tiên cùng về sum vầy ăn Tết cùng con cháu.

1. Tìm hiểu về lễ cúng Giao thừa tại Việt Nam

1.1 Ý nghĩa tục cúng Giao thừa

Theo tương truyền từ xa xưa, mỗi năm tại hạ giới thường được phân chia cho một vị thần tiếp quản, coi sóc công việc nhân gian. Vào đêm Giao thừa chuyển giao năm mới, vị thần năm mới sẽ đến nhận bàn giao công việc cho thần đang cai quản báo hiệu kết thúc một năm.

Chính thời điểm này, người dân thường làm lễ cúng Giao thừa vào giờ Tý tức là từ 23 giờ đêm 30 tháng Chạp nhằm tỏ lòng biết ơn tiễn biệt vị thần đã trông coi công việc ở hạ giới trong năm qua đồng thời chào đón vị thần mới đến với hy vọng có một năm mới nhiều may mắn, an cư, lạc nghiệp sức khỏe dồi dào.

1.2 Người Việt thường làm mấy mâm cỗ trong lễ cúng giao Giao thừa?

Lễ cúng Giao thừa sẽ được gia chủ sắp xếp diễn ra ở khu vực bàn thờ gia tiên đồng thời với ngời trời, chính vì vậy bạn cần chuẩn bị hai mâm cỗ đầy để bày tỏ lòng tôn kính dành cho thần linh và tổ tiên trong dịp đầu năm mới.

2. Cách chuẩn bị mâm cúng Giao thừa đơn giản

Lễ cúng Giao thừa được thực hiện từ 23h00 đêm 30 tháng Chạp với mâm vật phẩm và các nghi thức cần thiết như đọc văn khấn, lời ngỏ của gia chủ đến các vị thần, Phật, ông bà tổ tiên. Nghi thức cúng được diễn ra ở cả trong nhà và ngoài trời yêu cầu gia chủ cần có hai phần chuẩn bị mâm cúng khác nhau nhưng chủ yếu vẫn là: ngũ quả, giấy tiền vàng bạc, hương đèn, chè, gạo, cau trầu, rượu, trà và một số công tác vật phẩm chuẩn bị khác theo lòng thành tâm của gia chủ.

2.1 Mâm cúng Giao thừa trong nhà

Lễ cúng Giao thừa là một nghi lễ quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Việt. Đây là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, là lúc con người tạm biệt năm cũ và đón chào năm mới với những hy vọng, ước mơ mới.

Vì vậy, lễ cúng Giao thừa được thực hiện rất trang nghiêm, thành kính, toàn thể thành viên trong gia đình đều thành tâm cầu khấn cho một năm mới an khang, thịnh vượng, vạn sự như ý.

Lễ vật cúng Giao thừa trong nhà là một nghi thức quan trọng trong văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam. Mâm cúng được bày biện đầy đặn, thơm ngon, tinh khiết với mong muốn thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên, thần linh.

• Ngũ quả: Mâm ngũ quả là biểu tượng của ngũ hành, thể hiện sự viên mãn, trọn vẹn. Mỗi loại quả trên mâm ngũ quả đều có ý nghĩa riêng.
• Vàng mã: Vàng mã là những đồ dùng, vật phẩm được làm bằng giấy, dùng để đốt trong các lễ cúng nhằm thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên, thần linh.
• Hương, hoa, đèn nến: Hương, hoa, đèn nến là những vật phẩm không thể thiếu trong các lễ cúng của người Việt. Hương thể hiện sự thành kính, hoa thể hiện sự tươi đẹp, đèn nến thể hiện sự soi sáng, dẫn đường.
• Trầu cau: Trầu cau là biểu tượng của tình nghĩa vợ chồng, thể hiện sự gắn kết, đoàn viên.
• Muối gạo: Muối gạo là biểu tượng của sự no đủ, thịnh vượng.
• Trà, rượu: Trà, rượu là những thức uống thể hiện sự hiếu khách, mời mọc.
• Bánh chưng (bánh tét), bánh giầy: Bánh chưng (bánh tét), bánh giầy là những món ăn truyền thống của dân tộc Việt Nam, thể hiện sự gắn bó với văn hóa dân tộc.
• Bánh kẹo: Bánh kẹo là những món ăn ngọt ngào, thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên, thần linh.

Vào đúng thời khắc Giao thừa, gia chủ sẽ đọc bài văn khấn Giao thừa để mời tổ tiên, thần linh về chứng giám và phù hộ độ trì cho gia đình trong năm mới.

Mâm cơm cúng Giao thừa trong nhà là để lễ tổ tiên, thể hiện lòng biết ơn và mong muốn được tổ tiên phù hộ. Ngoài ra, mâm cơm cúng Giao thừa còn là dịp để con cháu sum họp, quây quần bên nhau, cùng nhau đón chào năm mới.

Về thời gian cúng Giao thừa, ở miền Bắc thường cúng sớm hơn để có thời gian chuẩn bị chu đáo cho lễ cúng Giao thừa ngoài trời.

2.2 Mâm cúng Giao thừa ngoài trời

Lễ cúng Giao thừa ngoài trời là một nghi thức quan trọng trong văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam. Đây là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, là lúc con người tạm biệt năm cũ và đón chào năm mới với những hy vọng, ước mơ mới.

• Mâm cúng Giao thừa ngoài trời thường được bày biện trang trọng, đầy đủ lễ vật, thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với các vị thần linh, tổ tiên. Lễ vật cúng Giao thừa ngoài trời thường bao gồm:
• Ngũ quả: Ngũ quả là biểu tượng cho ngũ hành, thể hiện sự viên mãn, trọn vẹn.
• Hương, hoa, đèn nến: Hương, hoa, đèn nến là những vật phẩm không thể thiếu trong các lễ cúng của người Việt. Hương thể hiện sự thành kính, hoa thể hiện sự tươi đẹp, đèn nến thể hiện sự soi sáng, dẫn đường.
• Trầu cau: Trầu cau là biểu tượng của tình nghĩa vợ chồng, thể hiện sự gắn kết, đoàn viên.
• Muối gạo: Muối gạo là biểu tượng của sự no đủ, thịnh vượng.
• Trà, rượu: Trà, rượu là những thức uống thể hiện sự hiếu khách, mời mọc.
• Xôi, bánh chưng: Xôi, bánh chưng là những món ăn truyền thống của dân tộc Việt Nam, thể hiện sự gắn bó với văn hóa dân tộc.
• Quần áo, mũ nón mũ thần linh: Quần áo, mũ nón mũ thần linh là những lễ vật dâng lên các vị thần linh, thể hiện lòng thành kính.

Vào đúng thời khắc Giao thừa, người chủ gia đình sẽ thắp đèn, nến, rót rượu, rót trà, rồi khấn vái trước án. Bài văn khấn Giao thừa là một bài văn trang trọng, thành kính, thể hiện những nguyện cầu tốt đẹp của gia chủ cho năm mới.

3. Nghi thức bài cúng Giao thừa cúng giao Giáp Thìn 2024

Giao thừa là thời khắc thiêng liêng, là lúc năm cũ qua đi, năm mới bắt đầu. Vào thời khắc này, gia chủ sẽ chuẩn bị mâm cúng Giao thừa để dâng lên tổ tiên, thần linh, cầu mong một năm mới bình an, hạnh phúc.

Trước 12 giờ đêm, gia chủ sẽ chuẩn bị chu đáo mâm cúng Giao thừa, bày biện đầy đủ các lễ vật cần thiết. Khi thời khắc Giao thừa đến, gia chủ sẽ thắp đèn, đốt hương, súc miệng bằng rượu thơm và thành tâm đọc bài cúng Giao thừa.

Bài cúng Giao thừa là lời cầu mong của gia chủ đối với tổ tiên, thần linh, mong cho gia đình có một năm mới an khang, thịnh vượng, vạn sự như ý. Sau khi đọc bài cúng Giao thừa xong, gia chủ sẽ cắm hương rồi vái lạy bốn phương tám hướng, cầu mong thần linh phù hộ cho gia đình trong năm mới.

3.1 Văn khấn cúng Giao thừa trong nhà

Nam mô A di đà Phật (3 lần) Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển: Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan: Khúc Tào Phán quan. Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần. Nay là phút Giao thừa năm Quý Mão 2023 và năm Giáp Thình 2024 Chúng con là [đọc to rõ họ tên năm sinh gia chủ và các thành viên trong gia đình] Ngụ tại [đọc to rõ địa chỉ gia đình] Phút thiêng liêng Giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh. Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cái Thái tuế, ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì. Nam mô A di đà Phật (3 lần, 3 lạy).

Vào thời khắc Giao thừa, sau khi cúng quan thần, cả gia đình quây quần bên bàn thờ tổ tiên, thành kính khấn vái. Trước khi khấn tổ tiên, gia chủ thường khấn Thổ công, vị thần cai quản đất đai trong nhà, để xin phép mời tổ tiên cùng các bậc tiền nhân về nhà ăn Tết.

Sau khi đọc bài cúng xong, gia chủ lạy 3 lạy, cắm hương vào bát hương, rồi cuối người đi lùi ba bước. Hành động này thể hiện sự tôn kính của gia chủ đối với tổ tiên.

3.2 Văn khấn cúng Giao thừa ngoài trời

Nghi thức cúng ngoài trời cũng tương tự như cúng trong nhà. Gia chủ ăn mặc trang nghiêm, thắp hương rồi đọc bài cúng mời tổ tiên về nhà ăn Tết. Bài cúng thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên, đồng thời cầu mong tổ tiên phù hộ cho gia đình trong năm mới.

Nam mô A di đà Phật (3 lần) Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần. Con kính lạy các cụ tổ tiên nội – ngoại chư vị tiên linh Nay là phút Giao thừa năm Quý Mão 2023 và năm Giáp Thình 2024 Chúng con là [đọc to rõ họ tên năm sinh gia chủ và các thành viên trong gia đình] Ngụ tại [đọc to rõ địa chỉ gia đình] Phút Giao thừa vừa tới, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh. Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật. Con lại kính mời, các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội tộc, ngoại tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng hâm hưởng lễ vật. Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo thụ mộc ở trong đất này, nhân tiết Giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho chúng con, tân niên khang thái, ngày đêm tốt lành, thời thời được chữ bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng. Giải tấm lòng thành cúi xin chứng giám. Phục duy cẩn cáo!

4. Cúng giao thừa 2024 màu gì?

Mỗi năm trong các bài văn khấn cúng giao thừa, bên cạnh việc hành lễ dâng hương ngoài trời gia chủ đều cần phải khấn danh vị của các vị quan hành khiển cùng các vị phán quan, năm nào thì khấn danh vị cũng như phải sắm áo vải đúng màu với đương niên hành khiển năm ấy. Tên các vị hành khiển theo thập nhị địa chi, nhưng màu sắc bài vị, quần áo tuân theo phép ngũ hành.

4.1 Vương hiệu của 12 vị quan Hành binh, Hành khiển và Phán quan

• Năm Tý: Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần, Lý Tào phán quan.
• Năm Sửu: Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan.
• Năm Dần: Ngụy Vương Hành khiển, Mộc Tinh hành binh chi thần, Tiêu Tào phán quan.
• Năm Mão: Trịnh Vương Hành khiển, Thạch Tinh hành binh chi thần, Liễu Tào phán quan.
• Năm Thìn: Sở Vương Hành khiển, Hoả Tinh hành binh chi thần, Biểu Tào phán quan.
• Năm Tị: Ngô Vương Hành khiển, Thiên Hao hành binh chi thần, Hứa Tào phán quan.
• Năm Ngọ: Tần Vương Hành khiển, Thiên Mao hành binh chi thần, Ngọc Tào phán quan.
• Năm Mùi: Tống Vương Hành khiên, Ngũ Đạo hành binh chi thần, Lâm Tào phán quan.
• Năm Thân: Tề Vương Hành khiển, Ngũ Miếu hành binh chi thần, Tống Tào phán quan.
• Năm Dậu: Lỗ Vương Hành khiển, Ngũ Nhạc hành binh chi thần, Cự Tào phán quan.
• Năm Tuất: Việt Vương Hành khiển, Thiên Bá hành binh chi thần, Thành Tào phán quan.
• Năm Hợi: Lưu Vương Hành khiển, Ngũ Ôn hành binh chi thần, Nguyễn Tào phán quan.

4.2 Màu sắc bài vị, quần áo của các vị quan Hành khiển và Phán quan

Mỗi năm trong các bài văn khấn giao thừa khi dâng hương ngoài trời đều khấn danh vị của các vị quan hành khiển cùng các vị phán quan, năm nào thì khấn danh vị cũng như phải sắm áo vải đúng màu với đương niên hành khiển năm ấy.

• Năm hành Kim (Canh, Tân) màu trắng.
• Năm hành Mộc (Giáp, Ất) màu xanh lá.
• Năm hành Thủy (Nhâm, Quý) màu đen, xanh nước biển.
• Năm hành Hỏa (Bính, Đinh) màu đỏ.
• Năm hành Thổ (Mậu, Kỷ) màu vàng.

>>>>>> Như vậy theo như kết quả trên thì cúng giao thừa năm Giáp Thìn sẽ cúng áo mão, ngựa màu xanh lá

5. Một số lưu ý khi cúng Giao thừa

• Mâm cúng Giao thừa thường được bày biện đầy đặn, thơm ngon, tinh khiết với mong muốn thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên.
• Bài cúng Giao thừa thường được đọc bằng giọng điệu trang nghiêm, thành kính.
• Sau khi cúng Giao thừa, gia chủ thường mời mọi người trong gia đình cùng nhau thưởng thức mâm cơm cúng, cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.

Cúng Giao thừa trong nhà là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Đây là dịp để con người thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên, đồng thời cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.

Tổng hợp – Bài viết có tính chất tham khảo